Yazılım Projelerinde Kütüphane Tabanlı İntihal İncelemesi

Yazılım projelerinde intihal dendiğinde zihinler çoğu zaman birebir kod kopyasına, yani dosyadan dosyaya satır eşleştirmesine gider. Oysa gerçek dünya çok daha katmanlıdır. Modern yazılım; çerçeveler, paket yöneticileri, transitive bağımlılıklar, gömülü snippet’ler, kod üreteçleri ve “örnek–şablon” paketlerle örülmüş devasa bir kütüphane ekosistemiüzerine kurulur. Bu ekosistem, üretkenliği artırırken kütüphane tabanlı intihal riskini de büyütür: Bir ekibin, üçüncü taraf kütüphanelerin kaynak/atfı gözetmeden kritik bölümlerini “vendoring” ile projeye gömmesi; bir açık kaynak projenin lisans koşulları ihlâl edilerek neredeyse aynen içe alınması; API kullanım örüntülerinin ve test setlerinin kaynak gösterilmeden taşınması; hatta ikili (binary) artefakt seviyesinde kopya tespiti gerektiren durumlar…

1) Kütüphane Tabanlı İntihal Nedir? Spektrum ve Sınırlar

Doğrudan içe alma (vendoring): Üçüncü taraf kütüphane dosyalarının küçük kozmetik değişikliklerle projeye gömülmesi.
Şablon/örnek kopyası: Framework starter’larının, örnek proje iskeletlerinin, test fixture’larının atıfsız–lisanssız kullanımı.
API desen intihali: Aynı fonksiyon çağrı sıraları, hata/istisna akışları ve benzersiz “idiom”ların kopyalanması.
Kısmi gömme: Kütüphaneden seçme fonksiyonların yeniden adlandırılarak projeye alınması.
İkili (binary) düzey: Minify/obfuscate edilmiş paketlerin aynen taşınması.
Lisans ihlali: GPL/MIT/Apache gibi lisans koşullarının çiğnenmesi; telif başlıklarının kaldırılması.

İncelemede amaç, fikrî emek–lisans–atıf üçlüsünün korunmasıdır; adil kullanım ve “fair use” istisnaları bağlamsal değerlendirme ister.

2) Tehdit Modeli ve Motivasyonlar

Zaman baskısı: “Hızla teslim et” kültürü, hazır kod gömmeyi teşvik eder.
Ölçek karmaşıklığı: Transitive bağımlılık zincirlerinde köken izini kaybetmek kolaydır.
Görünmezlik illüzyonu: Minify/obfuscate’le kopyanın saklanabileceği sanılır.
Örnek kodun normalleşmesi: “Zaten herkes kullanıyor” algısı atıfı zayıflatır.

3) Bağımlılık Grafı ve SBOM: Kökeni Görünür Kılmak

SBOM (Software Bill of Materials) oluşturarak her derlemede paket ad–sürüm–kaynak–lisans kaydı tutun.
Graf analizi: NPM/PyPI/Maven/Go modules bağımlılıklarından transitive zinciri çıkarın; “gölge paketler”i (fork’lanmış, yeniden adlandırılmış) etiketleyin.
Çakışma analizi: Aynı kütüphanenin iki sürümü; fork zinciri; “şüpheli yeniden paketleme”.

4) Manifest ve Metadata İzleri

package.json, pyproject.toml, pom.xml, go.mod, Cargo.toml ve lock dosyaları:
- Hash ve integrity alanları;
- Repository/Homepage URL’leri;
- License, author, copyright başlıkları.
Eksik/boş lisans alanı ve silinmiş copyright başlıkları kırmızı bayrak.

5) Dosya Başlıkları ve Telif Satırları

Kaynak dosya başlıklarındaki lisans bloklarının otomatik taraması (regex/AST).
Şablon eşlemesi: Apache-2.0 başlığı → kaldırılmış mı, değiştirilmiş mi?
Farklarda edit distance ve “maskeli eşleşme” (yıl/isim değişimi).

6) Kod Klon Tespiti (Type I–IV)

Type I: Birebir kopya (boşluk/yorum dışında aynı).
Type II: İsimler değişmiş.
Type III: Eklemeler/çıkarımlar var.
Type IV: Farklı ifade ama eş davranış.
Araç yaklaşımı: Token tabanlı (winnowing), AST alt-ağaç, PDG/CFG benzerliği; kütüphane imzası ile çakıştırma.

7) API Kullanım Örüntüsü (Idiomatic Usage) Parmak İzi

Çağrı sırası, istisna yakalama kalıpları, resource management (open→read→close) zincirleri.
“Nadir idyomlar” (ör. spesifik bir parametre kombinasyonu) yüksek ayırt edicilik taşır.
Otomatik çıkarım: Call-graph + n-gram of API-calls → LSH/ANN ile eşleşme.

8) Test ve Fixture Kopyalarının İncelenmesi

Test isim kalıpları, table-driven testler, PS snapshot’ları, golden file’lar.
Aynı kenar durumlarının aynı sırayla test edilmesi ve aynı fixture verisi kopyası.
Benzerlik düşükse bile rastgele tohum (seed) ve mesaj metinleri eşleşmesi güçlü kanıttır.

9) Build Script ve Konfigürasyon İzleri

Gradle/Maven task’ları, Webpack/Rollup config’leri, ESLint/Prettier kuralları.
Opsiyon kümeleri ve plugin kombinasyonları kütüphane kökenini ele verir.
“Kör yapıştırma” izleri: Kullanılmayan plugin, bozuk path, proje bağlamıyla uyumsuz hedefler.

10) İkili (Binary) ve Dağıtım Artefaktı Analizi

Perseptüel hash (minify edilmiş JS paketleri için), string tablosu ve sembol izleri.
Web için SourceMap kontrollü geri açma; native için symbol diff.
İmza tabanı: Popüler kütüphanelerin minify edilmiş fingerprint’leri.

11) “Vendoring” ve Fork’lama Ayrımı

Legal vendoring: Lisans ve telif korunarak üçüncü taraf kodun kopyası.
Şüpheli fork: Telif başlıkları silinmiş, repo tarihi gizlenmiş, commit geçmişi sıfırlanmış.
Kanıt: Dosya ağaç yapısı, fonksiyon sırası, yorum dili, tarihsel commit izleri.

12) Lisans Uyum Taraması (SCA ile Birlikte)

SCA (Software Composition Analysis) araçlarıyla lisans tiplerini (GPL, LGPL, MIT, Apache, BSD, MPL vb.) ve kısıtları eşleyin.
Çıkarım hataları için manuel teyit: “UNLICENSED”, “custom” veya boş alanlar.
Beyaz/karalisteler: Kurumun kabul ettiği lisans seti, riskli kombinasyonlar (ör. GPL→kapalı kaynak).

13) SBOM + Klon Tespit + Lisans: Birleştirilmiş Risk Skoru

$S=αSklon+βSAPI+γSbinary+ζStest+ηSlisans_riski$

Çift eşik: Üst bant (inceleme zorunlu), orta bant (uyarı–düzeltme), alt bant (temiz).
Proje türüne göre profil (kütüphane, uygulama, CLI aracı, mobil).

14) Kod Üreticiler ve Örnek Depolar: YZ Çağının İncelikleri

Kod asistanlarının önerdiği snippet’ler lisans izleri taşıyabilir.
Framework starter’lar ve “awesome-templates” depoları: Atıf ve lisans dosyasının korunması esastır.
YZ kullanımında beyan ve izlenebilirlik: “Şu dosyada asistan yardımı” + kaynak linki.

15) Multidil ve Çapraz Yığın Eşleşme

Aynı kütüphanenin JavaScript/TypeScript, Python/C bağlayıcıları;
JNI/FFI köprüleri ve interface imza benzerliği;
“Özgün çeviri” sanılan ama birebir API semantiği taşıyan örnekler.

16) “Nadir Satırlar” ve “Sürçme İzi” Yaklaşımı

Çok özgül hata mesajları, yazım hataları, sıra dışı yorumlar “parmak izi” gibidir.
Rare-line index: Depolarda seyrek görülen satırlar için ters indeks → hızlı aday eşleşmesi.

17) Güvenlik–İntihal Kesişimi

Kopyalanan kütüphane bölümü CVE’li sürüm olabilir.
SCA bulgularını klon kanıtı ile iliştirin: “Hem kopya hem zafiyetli” kritik vakalar önceliklidir.

18) Vaka Çalışması A: JS UI Kütüphanesi Fork’u

Durum: Bir şirket, popüler bir UI kütüphanesini forkladığını söylemeden “özel komponent” diye dağıtıyor.
Bulgu: Minify JS’de pHash eşleşmesi + SourceMap string’lerinde orijinal sınıf adları.
Çözüm: Lisans ve telif başlıklarının geri eklenmesi, kanonik repo linki, değişiklik günlüğü.

19) Vaka Çalışması B: Python Veri İşleme Modülü

Durum: Bir modül, MIT lisanslı bir projeden fonksiyonları yeniden adlandırıp içe almış.
Bulgu: AST alt-ağaç benzerliği yüksek; test fixture’ları aynı; seed=42 mesajları ortak.
Çözüm: Atıf ve lisans dosyası eklenir, değişiklikler belgelendirilir; gerektiğinde upstream’e PR.

20) Vaka Çalışması C: Mobil SDK ve Binary İz

Durum: Mobil SDK’da üçüncü taraf analitik kitaplığının gömülü kopyası var.
Bulgu: Symbol tablosunda işlev imzaları, binary pHash; sürüm eski ve CVE’li.
Çözüm: Resmî bağımlılık şeklinde tüketim, sürüm yükseltme, SBOM güncellemesi.

21) Süreç ve Yönetişim: Politika–Akış–Sorumluluk

Politika: Hangi lisanslar kabul, “vendoring” koşulları, atıf biçimi.
Akış: PR açılışında otomatik SBOM üretimi + SCA + klon taraması; ihlâlde “policy gate”.
Roller: Geliştirici, reviewer, OSS uyum sorumlusu, hukuk.
Kayıt (audit): Düzeltmeler, atıflar, lisans eklemeleri sürekli izlenebilir.

22) Otomasyon: CI/CD’ye Entegre Kontroller

Pre-commit: Telif başlığı denetimi, lisans taraması.
CI: Klon/AST taraması, API idyom analizi, SBOM üreterek artefakta iliştirme.
CD: Release öncesi lisans paketlemesi (NOTICE/THIRD_PARTY).

23) Eğitim ve Kültür

Atıf pratikleri: README, NOTICE ve değişiklik günlüğü (CHANGELOG) örnekleri.
Lisans okuryazarlığı: MIT vs. GPL etkileri, “static vs. dynamic link” farkları.
Şablonların etik kullanımı: Starter’larda “kredi” bölümü, dokümantasyonda kaynakça.

24) KPI ve Başarı Ölçümü

İhlâl bayrak oranı, yanlış pozitif oranı, düzeltme süresi.
Atıf sayısı ve doğruluğu; SBOM kapsama oranı.
Güvenlik kesişimi: “İntihal + CVE” vaka sayısında azalma.
Açık kaynak katkısı: “Upstream’e dönen düzeltme/PR” sayısı.

25) Yol Haritası: 60–90 Gün

Hafta 1–2: Politika ve lisans matrisi; SBOM şablonu; SCA aracı seçimi.
Hafta 3–5: Klon/AST/pHash taraması POC; rare-line index oluşturma.
Hafta 6–8: CI/CD entegrasyonu; policy gate; NOTICE üretimi.
Hafta 9–10: Eğitim ve örnek repo templateleri; “kredi” bileşeni.
Hafta 11–12: Kalibrasyon (ROC/PR), yanlış pozitif azaltımı; metrik panosu.

Sonuç

Kütüphane tabanlı intihal, modern yazılımın bağımlılık merkezli doğası nedeniyle geleneksel “dosya–satır” odaklı denetimle yakalanamayabilir. Etkili bir strateji; SBOM/SCA ile köken–lisans şeffaflığını, klon–AST–API idyomanaliziyle kod düzeyi kanıtı, binary/pHash ile dağıtım artefaktı izlerini ve test/fixture eşlemesini ansambl hâlinde birleştirir. Bu teknik yapı, politikalar ve otomasyon (CI/CD gate’leri, pre-commit kuralları, NOTICE üretimi) ile bütünleştiğinde, intihal yalnızca “yakalanan ihlal” değil; adil yeniden kullanım ve açık kaynakla sağlıklı ilişkikültürüne dönüşen bir pratik olur.

Uzun vadede kazanan, yalnız hukuki risklerin azalması değildir: Daha izlenebilir tedarik zinciri, daha güvenli bağımlılıklar, daha saydam ürün belgeleri ve geliştirici topluluğunda güven artışı sağlanır. YZ çağında dahi, şablon ve örneklerden öğrenmek meşrudur; mesele, kaynağı görünür kılmak, lisansa saygı göstermek ve katkıyı belgelemektir. Bu ilkelerle kurulan bir sistem, kurumu hem etik hem mühendislik olgunluğu bakımından ileri taşır.

Öğrencilerin sıkça karşılaştığı zorluklardan biri olan intihal sorununa çözüm sunan platformumuz, öğrencilere güvenilir ve etkili bir destek sunuyor. İntihal raporu alma, kontrol etme ve oranını azaltma gibi hizmetlerimizle, öğrencilerin akademik başarılarını artırmak ve etik sorumluluklarını yerine getirmelerine yardımcı oluyoruz. Özgün ödevler üretme konusunda sunduğumuz çözümlerle, öğrencilerin potansiyellerini en üst seviyede kullanmalarını sağlıyoruz. Siz de akademik başarınızı güvence altına almak ve etik çerçevede hareket etmek için hemen bizimle iletişime geçin ve avantajlarımızdan yararlanın!

Akademik hayatınızda intihal sorununu bir kenara bırakın ve başarıya odaklanın. İntihal raporu yaptırma adında sunduğumuz hizmetlerimizle, ödevlerinizde güvenilirliği ve özgünlüğü garanti altına alıyoruz. Size özgün çözümler sunarak akademik kariyerinizde önemli adımlar atmanızı sağlıyoruz. Profesyonel ekibimiz ve teknolojik altyapımızla intihal sorununu geride bırakın ve başarıya giden yolculuğunuzda bize katılın!

Öğrencilik hayatınızı kolaylaştıran çözümlerle tanışın! İntihal raporu alma ve kontrol etme gibi hizmetlerimizle, ödevlerinizdeki intihal riskini minimuma indiriyoruz. Aynı zamanda özgün ödev üretme konusunda size destek oluyor ve akademik başarınızı artırmak için gereken adımları atmanıza yardımcı oluyoruz. Hemen bizimle iletişime geçin ve akademik hayatınızı güvence altına almak için adım atın!

Turnitin Oranı

Biyografinin Tamamını Gör