GitHub, günümüzde dünyanın en büyük kod paylaşım platformlarından biridir. Hem bireysel geliştiriciler hem de kurumsal yazılım şirketleri, projelerini GitHub üzerinde açık kaynaklı ya da özel depolar (repository) aracılığıyla yönetmektedir. GitHub, yalnızca yazılım kodlarını depolamakla kalmaz; aynı zamanda işbirliği, versiyon kontrolü, hata yönetimi, kod inceleme ve topluluk etkileşimi için de temel bir merkez haline gelmiştir.
Ancak, GitHub gibi geniş bir ekosistem, beraberinde büyük bir sorunu da getirmektedir: kod intihali (code plagiarism). Özellikle üniversitelerde verilen ödevlerde, şirket içi yazılım projelerinde ve açık kaynak katkılarında, farklı kullanıcıların birbirinden kopya kod alması sık karşılaşılan bir durumdur. Bu, hem akademik dürüstlüğü hem de ticari yazılım güvenliğini tehdit etmektedir.
Son yıllarda yapay zekâ (YZ) destekli intihal tespit sistemleri, metinlerden sonra yazılım kodları üzerinde de yoğun bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Kodlarda intihali tespit etmek, doğal dillerden daha karmaşık bir süreçtir; çünkü aynı işlevi gören iki kod, sözdizimi (syntax) bakımından farklılık gösterebilir. Burada devreye giren yapay zekâ, kodun mantığını, algoritmik yapısını ve işlevsel benzerliklerini analiz ederek çok daha güvenilir bir intihal tespiti yapabilmektedir.
Bu yazıda, GitHub’da intihalin nasıl gerçekleştiğini, klasik yöntemlerin neden yetersiz kaldığını, yapay zekânın bu alanda nasıl devrim yarattığını, kullanılan teknikleri, örnek uygulamaları, avantajları, riskleri ve gelecekte bizi bekleyen gelişmeleri kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz.
Gelişme
1. GitHub’da Kod İntihalinin Ortaya Çıkışı
GitHub’da intihal birkaç farklı biçimde görülebilir:
-
Birebir kopyalama: Bir kullanıcının başka bir projeden satır satır kod kopyalaması.
-
Yüzeysel değişiklikle kopyalama: Değişken isimlerini ya da küçük detayları değiştirerek aynı işlevi yeniden sunmak.
-
Çapraz proje intihali: Birden fazla projeden parçaların alınarak tek bir projede toplanması.
-
Yapay zekâ destekli kod üretiminden kopya: GitHub Copilot gibi araçlarla üretilen kodların aslında başka projelerden öğrenilmiş olması.
2. Kod İntihalinin Akademik Alandaki Etkileri
Üniversitelerde öğrenciler ödevlerini GitHub üzerinden teslim edebilmektedir. Ancak bu durum intihali kolaylaştırır. Öğrencilerin birbirinden ya da açık kaynak projelerden kopya kod alması, akademik dürüstlüğü zedeler. Üniversiteler bu soruna karşı YZ destekli kod inceleme araçlarını yaygın biçimde kullanmaya başlamıştır.
3. Ticari Projelerde İntihal Riski
Şirketler, dışarıdan alınan kodların intihalli olup olmadığını bilmeden projelerine entegre edebilir. Bu da:
-
Telif davalarına neden olabilir.
-
Siber güvenlik açıklarına yol açabilir.
-
Marka itibarını zedeleyebilir.
4. Klasik Kod Karşılaştırma Yöntemleri
Geleneksel yöntemler şunları içerir:
-
Metinsel karşılaştırma (string matching).
-
Benzerlik ölçüm algoritmaları (örn. Levenshtein distance).
-
Yapısal analiz (AST – Abstract Syntax Tree).
Ancak bu yöntemler yüzeysel değişiklikleri gözden kaçırabilir.
5. Yapay Zekânın Devreye Girişi
YZ, kodun sadece yazımını değil, aynı zamanda mantığını anlamaya çalışır. Bu sayede:
-
Aynı işlevi gören farklı sözdizimleri fark edilir.
-
Karmaşık algoritmaların intihali tespit edilir.
-
Çapraz dillerde intihal (örn. Python → Java) bile saptanabilir.
6. Kullanılan YZ Teknikleri
-
Makine öğrenmesi modelleri: Kod benzerliğini ölçmek için büyük veri setlerinde eğitilmiş algoritmalar.
-
Derin öğrenme: Özellikle RNN, LSTM ve Transformer tabanlı ağlar kod dizilerini analiz eder.
-
Kod embedding (vektörleştirme): Kod parçalarının matematiksel vektörlere dönüştürülerek benzerlik hesaplanması.
-
Graf tabanlı yöntemler: Kodun kontrol akışı grafikleri üzerinden benzerlik tespiti.
7. NLP ile Kod Analizi
Doğal dil işleme yöntemleri, kodu metin olarak ele alır ve anlamlı bloklara ayırır. Transformer tabanlı modeller (örn. CodeBERT, GraphCodeBERT) özellikle GitHub verileri üzerinde eğitilmiş olup intihal tespitinde yüksek başarı oranına sahiptir.
8. GitHub Copilot ve İntihal Tartışmaları
GitHub Copilot, YZ destekli bir kod öneri aracıdır. Ancak Copilot’un bazı durumlarda açık kaynak kodlardan “öğrendiği” içerikleri doğrudan önerdiği görülmektedir. Bu durum, kodun özgünlüğü ve intihal tartışmalarını artırmıştır.
9. Örnek Araçlar
-
Moss (Measure of Software Similarity): Akademik alanda yaygın kullanılan bir intihal tespit aracı.
-
JPlag: Java, C++, Python gibi dillerde kod benzerliği analizinde kullanılır.
-
Codequiry: YZ destekli daha gelişmiş bir platform.
-
GitHub entegre araçlar: GitGuardian, DeepSource gibi servisler intihal ve güvenlik açıklarını tarar.
10. İntihalin Tespit Edilmesinde Karşılaşılan Zorluklar
-
Farklı programlama dillerinde yazılmış ama aynı işlevi gören kodlar.
-
Açık kaynak lisans karmaşası.
-
YZ’nin önerdiği kodlarda orijinallik sınırının belirsizliği.
-
Kodun farklı parçalar halinde yeniden düzenlenmesi.
11. Akademik Örnek: Üniversitelerde Kullanım
Birçok üniversite, ödev teslimlerinde GitHub üzerinden gönderilen projeleri otomatik intihal sistemlerinden geçirir. Örneğin, 200 öğrencinin aynı ödevi yaparken farklı versiyonlarla sunduğu kodlar, YZ tabanlı araçlarla karşılaştırılarak kopya tespit edilmektedir.
12. Hukuki ve Etik Boyut
Kod intihali yalnızca etik bir sorun değil; aynı zamanda fikri mülkiyet hakkı ihlalidir. Bir yazılımcının emeğini izinsiz almak, telif hakkı yasaları kapsamında suç teşkil edebilir.
13. Yapay Zekânın Avantajları
-
Daha yüksek doğruluk oranı.
-
Diller arası intihal tespiti.
-
Büyük veri setlerini hızla analiz etme.
-
Sürekli öğrenme ve gelişme.
14. Yapay Zekânın Riskleri
-
Yanlış pozitif sonuçlar: Özgün kodların intihal olarak işaretlenmesi.
-
Gizlilik sorunları: Kodların üçüncü taraf sistemlere yüklenmesi.
-
Aşırı bağımlılık: İnsan denetiminin azalması.
15. Geleceğe Bakış
-
Blockchain tabanlı kod doğrulama sistemleri geliştirilebilir.
-
Gerçek zamanlı intihal kontrolü GitHub üzerinde doğrudan entegre edilebilir.
-
YZ destekli otomatik lisans kontrolü, kopyalanan kodun lisans uyumluluğunu denetleyebilir.
Sonuç
GitHub, yazılım geliştirme dünyasında bir devrim yaratmış olsa da beraberinde ciddi bir intihal sorununu da getirmiştir. Kodların kolayca paylaşılması, hem akademik hem de ticari dünyada kopya riskini artırmaktadır. Klasik yöntemler bu sorunu çözmede yetersiz kalırken, yapay zekâ destekli sistemler çok daha güvenilir ve derinlemesine analizler sunmaktadır.
Gelecekte, GitHub gibi platformların kendi bünyelerine gerçek zamanlı yapay zekâ tabanlı intihal kontrol sistemlerientegre etmesi kaçınılmaz görünmektedir. Ancak teknoloji tek başına yeterli değildir; geliştiricilerin etik sorumluluk bilinci, akademik kurumların denetimi ve hukuki düzenlemelerle birlikte bu sorun daha etkin bir şekilde çözülebilir.
No responses yet