Elektronik Portföylerde Öğrenci İntihalini Görüntüleme

Elektronik portföyler (e-portfolyo), öğrencinin belli bir dönemde ürettiği eserleri, yansıtıcı düşünme metinlerini, proje çıktılarıyla öğrenme kanıtlarını bir araya getirdiği, zamana yayılan canlı kayıtlar olarak tasarlanır. Basit bir “ödev teslim klasörü” değildir; metin, görsel, video, ses, kod, veri seti, eskiz, saha notu, sunum ve makale taslağı gibi çok modlu ürünlerin düzenli biçimde biriktirildiği; öğrenenin kendi ilerleyişine dair yorumlar eklediği; eğitmenin de biçimlendirici geribildirim verdiği süreç merkezli bir öğrenme alanıdır. Doğası gereği atomik ödevlerden farklıdır: noktasal “doğru–yanlış” yerine ilerleme trendi, stüdyo ritmi, sürüm geçmişi, yansıtma derinliği ve özgün katkının evrimi önem kazanır.

Bu zenginlik aynı zamanda bir risk taşır: İntihal. Yalnız metni kopyalamak değil; yeniden kullanılan görseller, infografiklerde gömülü yazılar, açık lisanslı malzemenin izinsiz karıştırılması, atıfsız kod parçaları, “kendi üretimiymiş” gibi sergilenen veri görselleştirmeleri, sunum notlarının ve açıklama yazılarının ince parafrazla dış kaynaklardan alınması… Üstelik e-portföy, zamana yayılmış bir dosya olduğundan, kopya çoğu kez tek bir noktada değil süreç boyunca “yapıştır–parlat” biçiminde kendini gösterir. Dolayısıyla klasik “tek dosya benzerlik raporu” bakışı e-portföylerde yetersiz kalır. Gerekli olan; çok modlu, zaman farkındalıklı, açıklanabilir ve öğrenen odaklı bir çerçevedir: intihali yalnız yakalayan değil, görselleştirip anlamlandıran, pedagojik olarak dönüştüren bir yaklaşım.

1) E-Portföyün Özelliği: Ürün Değil Süreç, Kesit Değil Zaman Çizelgesi

E-portföy; aralıklı teslim (iteratif stüdyo), “taslak–revizyon–final” akışları ve yansıtıcı günlüklerle yaşar. Bu yüzden intihal tespiti, tek dosyada yüksek benzerlik aramaktan öte; evrimi izlemelidir. Aynı öğrenci, haftalar içinde “sesini” bulur: kelime seçimi, örnekleme biçimi, görsel dil, kodlama tercihleri. Ani ton değişimleri, “bir gecede mükemmelleşme”, tutarsız referans stili ve sürüm ağaçlarında sıçrama; kopyaya işaret edebilir. Dolayısıyla görselleştirme, zaman eksenli olmak zorundadır.

2) Risk Haritası: Hangi Varlıklar, Hangi Şekillerde Kopyalanıyor?

E-portföyde risk, tek tip değildir:

• Metin: yansıtıcı yazılar, giriş–gelişme–sonuç metinleri, proje açıklamaları, literatür özetleri.

• Görseller: stok görüntüler, infografiklerde gömülü metin, eser fotoğrafları, diyagramlar.

• Video/Audio: ders vlog’u, röportaj, anlatımlı ekran kaydı; altyazı ve konuşma metni.

• Kod: notebook parçaları, betikler, fonksiyonlar, veri temizleme akışları.

• Veri–Görselleştirme: tablo kurgusu, renk paleti, eksen/etiket metinleri, kaynak künyesi.

• Sunum ve poster: slayt başlıkları, ikonografi, sloganlar.
  Bu varlıklar için tespit yaklaşımı çok modlu ve alan-özel olmalıdır.

3) Veri Boru Hattı: Çok Modlu Portföyü Metne ve İzlenebilirliğe Dönüştürmek

Etkili görüntüleme, iyi bir ön işleme ister:

• HTML/Markdown gövdesi, başlıklar, alt yazılar, alıntı kutuları ayrıştırılır.

• PDF/PowerPoint metni, notlar ve alternatif metinler (alt text) çekilir.

• Görseller OCR ile metne dönüştürülür; dosya adı ve EXIF/alt veri işaretleri korunur.

• Video/Audio ASR ile metne çevrilir, zaman damgaları SRT/VTT olarak saklanır.

• Kod hücreleri, çıktı metinleri ve bağımlılık versiyonları kaydedilir.

• Sürüm günlükleri: “kim–ne zaman–ne ekledi” bilgisi portföyle birlikte akar.
  Bu boru hattı, portföyün her unsurunu doğrulanabilir hale getirir.

4) Yüzeysel Benzerlik: Hızlı Aday Tarayıcı

N-gram, Jaccard, TF–IDF/cosine ve Levenshtein; yüksek hacimde aday eşleşme üretmek için idealdir. E-portföyde özellikle başlıklar, spot cümleler ve slogan niteliğindeki kalıplar yüzeysel benzerlikte sinyal verir. Amaç, pahalı semantik doğrulamayı yalnız gerekli yerlere göndermektir.

5) Yapısal Benzerlik: Kurgu, Bölüm Dizisi ve Görsel Dil

Bir portföy yazısında “problem–yaklaşım–örnek–yansıtma–sonuç” sırası; bir başka metinde aynen tekrar edebilir. Benzer şekilde, slayt düzeni, ikon kullanımı, başlık ritmi ve iç bağlantı mimarisi benzerliği güçlü ipuçlarıdır. Görselleştirme için, başlık hiyerarşisinden akış grafı üretilir; kopya şüphesi, aynı akışın çok küçük farklılıklarla tekrarında belirginleşir.

6) Semantik Benzerlik ve Parafraz: Fikir Kopyasını Koklamak

Yüzey değişip anlam aynı kalıyorsa, cümle/paragraf gömlemeleri (çok dilli modeller dâhil) devreye girer. E-portföylerde riskli alan çoğu kez yansıtıcı yazılardır; “benim öğrenme sürecimde dönüm noktası…” diye başlayan pasajlar başka kaynaktan “içselleştirilmiş” olabilir. Nadir metafor zincirleri ve örnek evreni (aynı olay kişisi kaynak) yakınlığı, parafrazı görünür kılar.

7) Stilometri: Sesin Kırıldığı Yerde İz Aramak

“Bir gecede akademik üslup” e-portföylerde alarmdır. Cümle uzunluğu, bağlaç dağılımı, sözcük hazinesi genişliği, fiil kipleri, kişisel–nesnel oranlar gibi üslup ölçütleri; bir teslimden diğerine ani sapma gösterdiğinde, köken araştırması gerekir. Stilometri tek başına hüküm kurmaz; diğer katmanların bağlamlandırıcı eşlikçisidir.

8) Görsel/OCR ve Altyazı: Gözün Göremediğini Metin Gösterir

Posterlerdeki küçük yazılar, stok görsel üzerindeki sloganlar, infografik gömülü metin, video altyazıları; sıkça atıfsız dolaşır. OCR ve ASR sonrası, metin semantik indekse yazılır. Görselleştirmede eşleşen görsel metin parçaları kaynak görüntü ile yan yana sunulur; öğrenciye atıf–lisans önerileri gösterilir.

9) Kod ve Notebook İçerikleri: AST/CFG ve Davranışsal İz

Portföylerde özellikle veri bilimi ve mühendislik öğrencileri notebook (Jupyter/Colab) yükler. Kod intihali; değişken adını değiştirerek gizlenebilir. AST (soyut sözdizim ağacı) ve CFG (kontrol akış grafı) benzerliği yapısal kopyayı yakalar. Nadir ortak hata (aynı kenar durumda aynı istisna), kütüphane versiyon izi, “sihirli sayı” kullanımı gibi davranışsal sinyaller raporu güçlendirir.

10) Zaman Çizelgesi ve Sürüm Kanıtı: Birikimin Anatomisini Görmek

E-portföyün gücü, zaman eksenidir. Görselleştirme; sürüm grafiği, eklenti–silinti ısı haritası, “metin büyümesi” eğrileriyle evrimi gösterir. Bir paragrafın “bir günde yoktan var oluşu” ve aynı anda yüzey/semantik benzerliğin tavan yapması; güçlü şüphedir. Tersine, küçük küçük genişleyen bir paragraf, içselleştirilmiş üretime işaret eder.

11) Atıf, Lisans ve Kanonik Bağlar: Meşru Benzerliği Tanımak

İntihal görüntülemesi meşru tekrarı ayırt etmelidir. Creative Commons işaretleri, DOI/URL, kanonik kaynak linki, görsel kredisi otomatik taranır; eksikler yayın öncesi kapıda düzeltilir. E-portföy pedagojisi, öğrenciye doğru atfıöğretmekle güçlenir; görselleştirme kartları “buraya şu biçimde atıf ekleyebilirsin” önerileri sunar.

12) Yapay Zekâ Yardımı ve Etik Beyan: Gizliyi Görünür Kılmak

E-portföy yazımında LLM yardımı yaygınlaştı. Sorun, kullanımı değil; şeffaf beyan ve özgün katkının ayrıştırılmasıdır. Görüntüleme katmanı; model kullanım beyanı alanları, üretim log’ları (yalnız amaçla sınırlı ölçekte), su damgası/stilometrik sinyallerle birlikte bir etik beyan rozetine dönüştürülebilir. Amaç suçlamak değil; metabilişsel farkındalık kazandırmaktır.

13) Ağ ve Eşzamanlılık Paterni: Grup İzlerini İncelemek

Portföyler bireyseldir; fakat stüdyo derslerinde eşzamanlı üretim yaygındır. Zaman çizelgelerinde “kilitlenmiş” hareket (aynı dakikada benzer güncellemeler), ortak görsel/kod şablonlarının eş zamanlı taşınması, aynı “nadir hata”nın birkaç portföyde birden belirmesi; koordinasyon sinyali verebilir. Yine de bu, pedagojik bağlamla (grup projesi mi?) birlikte yorumlanmalıdır.

14) Rol Bazlı Panolar: Öğrenci–Eğitmen–Uygunluk–Program Yöneticisi

• Öğrenci görünümü: “Bu paragraf X kaynağına benziyor; şu biçimde atıf ekleyelim mi?” “Poster görselinin kredisi eksik; örnek içer.”

• Eğitmen görünümü: Sınıf genelinde yüksek riskli kartlar, zaman çizelgeleri, sürüm anomalileri; hızlı geri bildirim arayüzleri.

• Uygunluk/hukuk: Kanıt paketleri, lisans–atıf eksikleri, itiraz–karar kayıtları.

• Program yöneticisi: Davranış değişimi metrikleri, eğitim modülü tamamlama, yanlış alarm trendleri.

15) Açıklanabilir Kanıt Paketleri ve İtiraz

Her yüksek/orta riskli bulgu, kanıt paketi ile gelmelidir: eşleşen pasajlar (yan yana), görsel/OCR/altyazı eşleşmeleri, AST/CFG özetleri, stilometrik kırılma grafikleri, zaman çizelgesi ve kaynak linkleri. Öğrenci itiraz edebilir; pedagojik yaklaşım; “yeniden yaz–atıf ekle–süreç açıklaması” üçlüsünü teşvik etmelidir. Amaç öğretmek ve onarmak.

16) Erişilebilirlik ve Adil Değerlendirme: Teknoloji, Engelleri Büyütmesin

Aşırı teknik göstergeler; dil farklılıkları, öğrenme güçlükleri, erişim kısıtları yaşayan öğrenciler için yanıltıcı olabilir. Görselleştirme dili sade, çok dilli ve erişilebilir olmalı; açıklama kartları “yargı” değil koçluk üslubuyla hazırlanmalıdır. Değerlendirme, kanıt eşliğinde orantılı yapılmalı; ilk ihlallerde eğitici düzeltme tercih edilmelidir.

17) Mahremiyet, Veri Minimizasyonu ve Şeffaflık

E-portföyler kişisel veriler barındırır. Toplanan sinyaller amaçla sınırlı ve asgari olmalıdır. Log’lar kim, ne zaman, hangi veriye baktı sorusuna şeffaf cevap vermelidir. E-portföy sahipliği, paylaşım izinleri, üçüncü taraf materyal kullanımı ve saklama süreleri açık biçimde yazılmalıdır.

18) Öğrenen Eşikler ve Uyarlanabilir Kurallar

Tek bir eşik, tüm dersler ve alanlar için çalışmaz. Alan-özel profiller (tasarım stüdyosu, yazılım geliştirme, sosyal bilimler), dil-özel eşikler ve öğrenen kurallar gerekir. İtiraz verisi ve eğitmen geri bildirimleri, eşikleri besler; sistem zamanla yanlış alarmı azaltır, varlık-özel hassasiyet kazanır.

19) Ölçüm: Davranış Değişimi ve Kültür

Başarıyı; yalnız tespit oranı değil, düzeltmeye dönüşüm (atıf eklendi, görsel kredisi tamamlandı, paragraf özgünleştirildi), yanlış alarm oranı, inceleme süresi, öğrenci memnuniyeti ve yansıtıcı yazı derinliği gibi göstergelerle izlemek gerekir. Program düzeyinde, dönemler arası etik okuryazarlık artışı hedeflenmelidir.

20) Vaka A: Yansıtıcı Yazıda “Bir Gecede Akademikleşme”

Bir öğrenci, beş hafta boyunca sade ve kişisel bir dille yazarken altıncı hafta akademik ve metaforik bir üsluba geçiyor. Stilometri kırılıyor; semantik aramada belirli bir blog yazısıyla yüksek yakınlık çıkıyor. Kanıt kartı sunuluyor; öğrenci itiraz etmiyor, atıf ekliyor ve kendi deneyimini içeren yeniden yazım yapıyor. Notlandırma pedagojik çerçevede revizeediliyor.

21) Vaka B: Poster Görselindeki Gömülü Metin

Öğrenci, bir infografikten parçalar alıp posterine yerleştiriyor. OCR metni raporda kaynakla eşleşiyor; görsel kredisi yok. Uyarı: “Bu görsel CC BY-SA; yazar adı ve lisans linki gerekli.” Öğrenci kredi ekliyor, küçük içerik değişiklikleriyle özgünleştiriyor; portföy etik açıdan temizleniyor.

22) Vaka C: Notebook’taki “Gizemli” Fonksiyon

İki öğrencinin veri temizleme fonksiyonları değişken adları farklı olsa da AST düzeyinde neredeyse aynı. Üstelik aynı hatalı kenar durumda aynı sonuç. Canlı kodlama mini görevi veriliyor; biri hızlıca başarıyor, diğeri takılıp kabul ediyor. Politika gereği orantılı yaptırım uygulanırken, yeniden yapma ve açıklama şansı tanınıyor.

23) 100 Günlük Uygulama Yol Haritası

• Gün 0–20 — İlke ve Harita: E-portföy türleri, varlık listesi, atıf–lisans politikası, mahremiyet prensipleri.

• Gün 21–40 — Boru Hattı: HTML/PDF/OCR/ASR/kod ön işleme; sürüm ve zaman damgası akışı.

• Gün 41–60 — Tespit Katmanları: Yüzeysel aday → semantik doğrulama → yapısal/stilometri; açıklanabilir kartlar.

• Gün 61–80 — Panolar ve Kapılar: Rol bazlı ekranlar, yayın öncesi uyarılar, itiraz ve düzeltme akışı.

• Gün 81–100 — Ayar ve Eğitim: Alan-özel eşikler, mikro eğitimler, ölçüm panoları; yanlış alarm tertibi.

24) Sınırlar ve Gerçekçilik

E-portföyler yaratıcılığı teşvik eder; aşırı polisiye yaklaşım riskten kaçınma kültürü doğurabilir. “Sıfır yanlış pozitif” hedeflenmez; hedef düşük ve açıklanabilir yanlış pozitif, orantılı karar, öğretici düzeltmedir. Yapay zekâ yardımı yasak olmak zorunda değildir; şeffaf beyan ve özgün katkının ayrıştırılması temel ilkedir.

25) Gelecek Perspektifi: Üretim Anında Koçluk ve Orijinallik Özeti

Yakın gelecekte e-portföy editörleri; yazım sırasında satır içi önerilerle kaynak ekletip, görsel yüklemede lisans denetimi, kod hücresinde AST benzerlik uyarısı yapacak. Öğrencinin panelinde “orijinallik özeti” (metin/kod/görsel düzeyinde) ve “etik beyan” rozeti yer alacak. Sistemler, intihali yakalamadan önce önleyecek; portföy, etik üretimi öğreten bir ortam haline gelecek.

---

Sonuç

Elektronik portföyler, öğrencinin kimliğini, sesini ve öğrenme yolculuğunu görünür kılan en güçlü araçlardan biridir. Bu gücü sürdürülebilir kılmak için, intihali yalnız tespit eden değil, görselleştirip anlamlandıran, öğreten ve onaran bir yaklaşım gerekir. Bu makalede önermiş olduğumuz çerçeve, üç temel omurga üzerinde yükselir:

1. Çok Modlu ve Zaman Farkındalıklı Görüntüleme: Metin, görsel, video/altyazı, kod ve veri görselleştirmeleri tek boru hattında toplanır; OCR/ASR ve AST/CFG ile genişletilir; yüzeysel–semantik–yapısal–stilometri katmanları, zaman çizelgesiyle birlikte sunulur. Ani üslup kırılmaları, “bir gecede mükemmellik”, eşzamanlı portföy desenleri ve tekrarlayan nadir hatalar; kanıta dönüşen işaretlerdir.

2. Etik ve Öğretici İş Akışı: Meşru benzerliği (atıf, lisans, kanonik bağlar) tanıyan; eksikte yayın öncesi kapı ve satır içi koçlukla düzeltme sunan; açıklanabilir kanıt paketleri ve adil itiraz akışı sağlayan; ilk ihlalde eğitici, tekrarda orantılı yaptırımlar öneren süreçler. YZ yardımı beyanlı ve ayrıştırılmış olduğunda, e-portföy metabilişsel bir öğrenme laboratuvarına dönüşür.

3. Mahremiyet, Erişilebilirlik ve Kültür: Amaçla sınırlı veri, asgari toplama, şeffaf log’lar; çok dilli ve erişilebilir açıklamalar; alan-özel ve öğrenen eşikler; eğitim modülleriyle güçlendirilen bir dürüstlük kültürü. Başarı yalnız yakalamayı değil, düzeltmeye dönüşümü, yanlış alarmın azalmasını, yansıtıcı yazı derinliğinin artmasını ve öğrenci güvenini ölçer.

E-portföy, öğrencinin sahiplik duygusunu pekiştirirken, kuruma da kanıtlanabilir bir öğrenme öyküsü sunar. İntihali görüntülemenin amacı, bu öyküyü cezayla kesmek değil; daha sahici, daha saydam, daha öğrenmeye açık kılmaktır. Böyle bir ekosistemde, özgün katkı yalnız korunmaz; teşvik edilir. Öğrenciler kaynakla konuşmayı, emekle ilişki kurmayı ve kendi seslerini zamana yayarak inşa etmeyi öğrenir. Eğitmen; şüpheyle değil, kanıt ve koçlukla yaklaşır. Program yöneticisi; etik kültürün ölçülür şekilde güçlendiğini görür. Sonuçta e-portföy, yalnız bir arşiv değil, dürüst üretimi öğreten bir stüdyo haline gelir.

Öğrencilerin sıkça karşılaştığı zorluklardan biri olan intihal sorununa çözüm sunan platformumuz, öğrencilere güvenilir ve etkili bir destek sunuyor. İntihal raporu alma, kontrol etme ve oranını azaltma gibi hizmetlerimizle, öğrencilerin akademik başarılarını artırmak ve etik sorumluluklarını yerine getirmelerine yardımcı oluyoruz. Özgün ödevler üretme konusunda sunduğumuz çözümlerle, öğrencilerin potansiyellerini en üst seviyede kullanmalarını sağlıyoruz. Siz de akademik başarınızı güvence altına almak ve etik çerçevede hareket etmek için hemen bizimle iletişime geçin ve avantajlarımızdan yararlanın!

Akademik hayatınızda intihal sorununu bir kenara bırakın ve başarıya odaklanın. İntihal raporu yaptırma adında sunduğumuz hizmetlerimizle, ödevlerinizde güvenilirliği ve özgünlüğü garanti altına alıyoruz. Size özgün çözümler sunarak akademik kariyerinizde önemli adımlar atmanızı sağlıyoruz. Profesyonel ekibimiz ve teknolojik altyapımızla intihal sorununu geride bırakın ve başarıya giden yolculuğunuzda bize katılın!

Öğrencilik hayatınızı kolaylaştıran çözümlerle tanışın! İntihal raporu alma ve kontrol etme gibi hizmetlerimizle, ödevlerinizdeki intihal riskini minimuma indiriyoruz. Aynı zamanda özgün ödev üretme konusunda size destek oluyor ve akademik başarınızı artırmak için gereken adımları atmanıza yardımcı oluyoruz. Hemen bizimle iletişime geçin ve akademik hayatınızı güvence altına almak için adım atın!